Làm thế nào để biết điện thoại bị theo dõi và cách “điều trị”?

Sau scandal rò rỉ dữ liệu người dùng của ông lớn Facebook, vấn đề bảo mật và quyền riêng tư càng trở lên cấp thiết. Ngày trước, thì chúng ta cứ tưởng chỉ mỗi virus, mã độc hay phần mềm gián điệp mới theo dõi người dùng.

Thì giờ đây, chính những ứng dụng được coi là chính hãng và uy tín mới là thủ phạm thu thập dữ liệu người dùng ghê gớm. Do vậy, nếu điện thoại bị theo dõi thì cũng không có gì là bất ngờ.

Nhưng thôi thì các ông lớn họ đã quyết theo dõi thì mình cũng chịu, mình đâu thể từ bỏ Google hay Facebook được ^^ . Bài viết này, mình sẽ hướng dẫn các bạn cách nhận biết và phòng tránh điện thoại bị theo dõi bởi virus hay mã độc.

Virus là gì? Virus vào điện thoại bằng cách nào?

Virus hay phần mềm gián điệp là thuật ngữ thường được sử dụng để chỉ các phần mềm thực hiện hành vi bất hợp pháp như quảng cáo, thu thập thông tin người dùng hoặc thay đổi cấu hình máy tính của bạn. Nói chung là những hành động không được sự đồng ý của người dùng.

Virus, mã độc và phần mềm gián điệp có thể xâm nhập vào điện thoại bằng nhiều cách.Ví dụ,  bạn vô tình nhấp vào các liên kết lạ trong email lừa đảo, sau đó là tự rước phần mềm độc hại về máy. Đặc biệt là các thiết bị đã root hoặc jailbreak.

Nguy cơ của việc điện thoại bị theo dõi

Khi điện thoại bạn bị nhiễm virus hay mã độc hoặc bị theo dõi thì hiển nhiên bạn sẽ phải đối mặt với rất nhiều nguy cơ như:

• Bị đọc trộm tin nhắn
• Bị nghe nén điện thoại
• Hay như bị sử dụng tài nguyên điện thoại để đào coin.
• v.v.. và còn rất nhiều điều khủng khiếp khác nữa.

Chưa kể đến việc bạn mà làm điều gì “mờ ám” mà bị “ai đó” theo dõi thì xác định nhé. Nhẹ thì bị vợ tát, nặng thì cho ra ngoài đường ngủ 🙂

Do vậy, dù trong bất kể hoàn cảnh nào thì bạn cũng nên kiểm tra kỹ xem điện thoại của mình có bị theo dõi không?

6 dấu hiệu nhận biết điện thoại bị theo dõi

Dưới đây mình liệt kê một số dấu hiệu mà bạn có thể nghi ngờ điện thoại của mình đã “dính chưởng”.

#1. Hao pin bất thường là dấu hiệu điện thoại bị theo dõi đầu tiên

Việc một chiếc điện thoại không còn dùng được lâu như lúc mới mua là việc hết sức bình thường. Lý do rất đơn giản, các viên pin này luôn suy giảm dần theo thời gian.

Nhưng, nếu mấy hôm trước, điện thoại vẫn thế mà dùng được 2 ngày, mà mấy hôm nay chỉ nửa ngày đã hết veo. Lúc này bạn cần xem lại đi, có lẽ là dính gì đó rồi.

Dưới đây là cách kiểm tra xem, ứng dụng nào đã ngốn pin bất thường như vậy:

Settings (cài đặt) > Battery (pin) > Detail recording (bản ghi chi tiết).

Lưu ý, vị trí và tên gọi các tùy chọn có thể thay đổi tùy vào thiết bị bạn đang sử dụng.
Tại đây sẽ có một biểu đồ nhỏ thể hiện tình trạng sử dụng pin, phần bạn cần quan tâm chính là On Screen (màn hình bật). Nếu khoảng thời gian này thấp hoặc biểu đồ có sự sụt giảm bất thường thì nhiều khả năng đang có phần mềm chạy ngầm trên điện thoại.

💖 Mẹo hay mỗi ngày: Mẹo biến Galaxy S9 thành điện thoại smartphone pin trâu

#2. Mobile data tự nhiên nhanh hết mặc dù “chưa đến tháng”

Phần mềm gián điệp sẽ luôn chạy ngầm trên hệ thống và gửi dữ liệu liên tục về máy chủ mỗi khi bạn kết nối Wi-Fi hoặc 3G/4G. Đó là lí do tại sao nhiều người thường phải đối mặt với các hóa đơn điện thoại lên đến tiền triệu đồng mỗi tháng hoặc các gói dữ liệu di động hết nhanh hơn so với bình thường.

Dưới đây là cách kiểm tra thông tin gói data mà bạn đang dùng của các nhà mạng:
1. Kiểm tra data 3G MobiFone:
– Bạn soạn tin KT DATA gửi đến 999.
– Cước tin nhắn là 200đ/sms.
2. Kiểm tra data 3G Vinaphone:
– Bạn soạn DATA gửi đến 888.
– Cước tin nhắn hoàn toàn miễn phí.
3. Kiểm tra data 3G Viettel:
– Các thuê bao trả trước hãy bấm *102# rồi bấm phím gọi, các thuê bao trả sau soạn tin Tra cuoc gửi đến 191 để tra các gói MI10, MI30, MI50.
– Còn đối với các gói cước trọn gói khác, bạn soạn KTTK gửi 191.
– Cước phí nhắn tin: 100đ/sms.

Đối với các thuê bao Viettel, người dùng chỉ cần cài đặt ứng dụng My Viettel. Sau đó, đăng kí tài khoản bằng số điện thoại đang sử dụng.

Bên cạnh đó, bạn cũng nên cài đặt thêm ứng dụng Samsung Max cho smartphone. Sau đó, nhấp vào menu ở góc trên bên trái và chọn Quản lý ứng dụng. Tại đây, bạn có thể ngăn chặn/cho phép một ứng dụng bất kỳ truy cập Wi-Fi, 3G/4G hoặc chạy nền.

#3. Quảng cáo xuất hiện dày đặc

Nếu thấy quảng cáo xuất hiện dày đặc trên các trang web hay truy cập, nhiều khả năng thiết bị của bạn đã bị nhiễm phần mềm độc hại. Phổ biến và nổi trội nhất hiện nay chính là trojan Hummer, phần mềm này có nguồn gốc Trung Quốc

Theo thống kê, trojan Hummer có tốc độ lây lan rất nhanh trên khắp thế giới, đặc biệt ở những nước như Ấn Độ, Indonesia, Thổ Nhĩ Kỳ và Trung Quốc.

Dưới đây là danh sách 25 quốc gia hàng đầu bị ảnh hưởng bởi các biến thể trojan Hummer trong sáu tháng đầu năm 2016. Trong đó Việt Nam đứng ở vị trí thứ 10 với gần 30.000 thiết bị Android bị lây nhiễm, khiến cho điện thoại bị theo dõi.

#4. Hiệu suất thiết bị giảm, hay nóng

HummingBad là một loại trojan tương tự Hummer, sẽ xâm nhập vào thiết bị khi người dùng vô tình tải về các tập tin cài đặt giả mạo của những phần mềm nổi tiếng từ các trang web không rõ ràng, đơn cử như Pokemon GO, YouTube, WhatsApp…

Đa phần các phần mềm gián điệp, độc hại thường âm thầm thu thập dữ liệu, đánh chặn nội dung và liên tục gửi về máy chủ do tội phạm mạng chỉ định. Điều này sẽ khiến hiệu suất thiết bị giảm đi đáng kể và hoạt động chậm chạp, cũng là nguyên nhân khiến điện thoại bị theo dõi.

Bạn có thể sử dụng ứng dụng CPU Temperature để xem và phân tích nhiệt độ, CPU của điện thoại.

🙇 Có thể bạn đang gặp trường hợp dế yêu giảm hiệu suất sau một thời gian dài sử dụng, mách bạn cách tăng tốc cho điện thoại Android

#5. Xuất hiện các tin nhắn lạ

Nếu hộp thư đến xuất hiện các tin nhắn có chứa nhiều chữ số, kí tự và biểu tượng thì nhiều khả năng đây là lỗi của phần mềm gián điệp. Ngoài ra, đây cũng có thể là dữ liệu của bạn đã được mã hóa để gửi về máy chủ.

Để hạn chế lây nhiễm, người dùng không nên nhấp vào các liên kết không rõ nguồn gốc, kể cả khi người gửi là bạn bè, cha mẹ hoặc người thân, hãy liên lạc với họ để xác minh lại vấn đề.

#6. Tôi đã cài ứng dụng đó khi nào nhỉ?

Bạn nhận ra máy mình có một vài ứng dụng kỳ quặc đang nhưng lại không nhớ chúng từ đâu đến?

Rất có thể những ứng dụng đó xuất hiện trong máy bạn là do các malware hay các spyware. Các phần mềm độc hại này thường tải về và cài đặt các ứng dụng trên smartphone của bạn mà không cần đến sự chấp thuận.

Biện pháp xử lý khi điện thoại bị nhiễm mã độc, bị cài phần mềm nghe trộm

Dựa vào những dấu hiện ở trên, bạn nghĩ rằng điện thoại của mình đã bị nhiễm mã độc, bị cài phần mềm nghe trộm, bị theo dõi. Vậy phải làm sao để khắc phục?

VNTALKING đề xuất một số giải pháp khắc phục như sau, bạn tiến hành thực hiện lần lượt nhé.

1.Tìm phần mềm nghe lén theo cách thủ công

Bước đầu tiên cần thực hiện khi nghi ngờ điện thoại có phần mềm nghe trộm là tìm các phần mềm lạ được cài trong máy theo cách thủ công.

Bạn truy cập vào Settings > Apps, dây là nơi liệt kê toàn bộ ứng dụng được cài đặt trong điện thoại. Bạn cố gắng rà soát từng phần mềm một, bất kể phần mềm nào lạ, không phải chính tay bạn cài đặt thì cần gỡ bỏ ngay.

Những phần mềm nghe trộm này thường không dùng tên thật và logo của nó. Nó sẽ ngụy trang thành thứ gì đó quen thuộc, phổ biến như ứng dụng Notepad.

2.Cài đặt phần mềm diệt virus

Trong trường hợp đã rà soát bằng mắt, nhưng vẫn không thấy phần mềm nào đáng ngờ cả. Việc tiếp theo là cài đặt một phần mềm diệt virus uy tín trên Google play hoặc App Store.

Những phần mềm diệt virus này sẽ là cánh tay đặc lực để giúp bạn tìm kiếm và xóa bỏ phần mềm độc hại ra khỏi máy.

3. Xóa bộ điện thoại, factory reset về thiết lập ban đầu

Sau khi đã thủ cả giải pháp trên mà vẫn không phát hiện ra phần mềm đáng ngờ nào cả. Đây là lúc bạn nghĩ tới factory reset lại điện thoại. Factory reset là biện pháp xóa toàn bộ dữ liệu, thiết lập điện thoại về trạng thái như khi mới xuất xưởng.

Mỗi dòng điện thoại lại có cách thực hiện factory reset khác nhau. Mình giới thiệu một số dòng phổ biến như:

1. Samsung:
Cài đặt > Quản lí chung > Xóa > Khôi phục cài đặt gốc > Đặt lại thiết bị

2. Oppo
Cài Đặt > Cài đặt bỗ sung > Sao lưu và đặt lại > Xóa toàn bộ nội dung và cài đặt > Xác nhận xóa” để bắt đầu quá trình

3. Sony
Cài đặt >> Sao lưu & đặt lại >> Cài lại dữ liệu của nhà SX >> Đặt lại điện thoại >> Xoá mọi thứ.

4. Huawei
Cài đặt > Sao lưu và thiết lập lại > Đặt lại về dữ liệu gốc > Đặt lại điện thoại là xong.

5. Xiaomi
Cài đặt > Cài đặt bổ sung > Sao lưu & đặt lại > Đặt lại về dữ liệu gốc > Đặt lại điện thoại

Một vài thủ thuật tăng khả năng chống bị theo dõi

Các cụ có câu: “phòng bệnh hơn chữa bệnh”. Do vậy, đừng để điện thoại bị nhiễm mã độc, bị cài phần mềm nghe trộm rồi mới hốt hoảng tìm cách khắc phục. Hãy nâng cao tính bảo mật của điện thoại chỉ bằng những thói quen rất đơn giản sau:

1. Không giao điện thoại cho người lạ

Điều này là hiển nhiên rồi. Nhưng nhiều người vẫn vô tư, “hồn nhiên” quăng quật điện thoại ở khắp mọi nơi. Bạn nên nhớ, điện thoại là vật dụng cá nhân, nếu không muốn nói là bất ly thân.

Đừng để điện thoại ngoài tầm kiểm soát của mình, dù bạn đang ở đâu.

2. Tắt định vị vị trí (Location services) khi không sử dụng

Định vị vị trí là tính năng rất hay của điện thoại. Một ứng dụng thực tế phổ biến của tính năng này chính là bản đồ.

Tuy nhiên, “hiện đại thì hại điện”, cái gì cũng có hai mặt của nó. Do vậy, để hạn chế bị theo dõi, hãy tắt nó đi khi không sử dụng.

3. Loại bỏ ứng dụng đang truy cập vị trí điện thoại

Có rất nhiều phần mềm khi sử dụng và yêu cầu bạn cấp quyền cho phép sử dụng tính năng định vị vị trí. Nhiều khi bạn cũng không biết tại sao phần mềm đó lại cần tới tính năng này.

Để cẩn tắc vô áy náy, bạn rà soát một lượt các ứng dụng, xem ứng dụng nào đang truy cập vào quyền này, tắt quyền đó đi nếu cảm thấy không cần thiết.

Chọn mục Vị trí.

Điện thoại sẽ hiển thị một danh sách các phần mềm đang sử dụng quyền truy cập vị trí của điện thoại. Bạn sẽ kiểm tra một lượt, xem phần mềm nào khả nghi thì tắt nó đi.

Cách tắt quyền truy cập vị trí của một phần mềm, bạn làm như sau:

Tìm đến mục Quyền.

Tắt quyền Vị trí.

Như vậy, mình đã chia sẻ một số dấu hiệu để nhận biết điện thoại bị theo dõi hay nhiễm mã độc. Nếu bạn biết cách nào khác nữa thì comment bên dưới để mọi người cùng biết nhé.